دانلود مقاله بازشناخت بومساخت مجتمع های زیستی سواحل خلیج فارس در بندر لافت pdf دارای 17 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود مقاله بازشناخت بومساخت مجتمع های زیستی سواحل خلیج فارس در بندر لافت pdf   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود مقاله بازشناخت بومساخت مجتمع های زیستی سواحل خلیج فارس در بندر لافت pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن دانلود مقاله بازشناخت بومساخت مجتمع های زیستی سواحل خلیج فارس در بندر لافت pdf :

مقدمه

تا دهههای اخیر نظام ساختوساز بیشتر بناهای سنتی بر دوش معمارانی بوده است که طبق همـان روال استاد ـ شاگردی و در طول زمان، مراتب کمال را طی کرده و پاسخگوی نیازهای روحی و جـسمی مـردم در قالب تولید مأوا و مسکنی درخور انسان بودهاند. سرشت پاک و کمالیافته این معماران میتوانست بـه شایستگی جواب اعتماد مردم را به صورت ارائه فضاهایی کارا، زیبا و متناسب با شگردهایی کـه حاصـل تجربه استادکاران بود، بدهد. ذهن خلاق و پویای ایـشان فـرم، شـکل، بافـت، کـارکرد، روحیـات فـضاها، مصالح، و روشهای اجرا را میشناخت و به بهترین وجه از ابزارهای ساده و دقیـق بهـره مـیجـست. بـا حضور مدرنیسم و معماری مدرن و نیز فراگیری تولید صنعتی در ایران، نظامهای پیشین کمرنگ شدند و تولید انبوه جایگزین ساختوسازهای انسانی شـد. در ایـن میـان برخـی از مجموعـههـای زیـستی ماننـد روستای لافت، به دلیل محدودیتهای دسترسی و ارتباطات، تاکنون از مواجهه با جاذبههای کاذب زنـدگی معاصر به دور بوده و سیمای آن از تغییرات اساسی مصون مانده اسـت و هنـوز تـداوم معمـاری بـومی منطقه از بین نرفته است (زندهدل، 1998، .(36 بر این اساس، پژوهش حاضر در پی آن است تا با بررسـی عوامل دخیل در پدید آمدن ساختارهای بومی، دارای ارزش های پایدار، مانند مهارتهای ساخت، ابزار کار و نیروی انسانی به پاسخی مناسب برای جنبههای متفاوت و مورد توقع باشندگان آن، از جمله جنبههـای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی برسد. چنین معماری موفقی نیز باید پدیدآورندگانی توانمنـد داشـته باشند که به خوبی با مسائل بومی آن مکان آشنا باشند و توانایی استفاده از مزایا و توانمندیهـای آن را داشته باشند.

معمـاری بـومی ایـران نیـز دارای چنـین خصیـصههـایی اسـت و هنگـامی کـه ایـن معمـاری غنـی در حاشیه ساحل دریا پدیدار میشود، بهترین پاسخ را در برآورده کردن نیازهای باشندگان بـروز مـیدهـد

(اقتداری، 1364، .(143 به همین ترتیب، پژوهش حاضر به دنبال آن است تا با بررسی نظامـات سـاختاری بافت موجود، به بازشناخت ویژگیهای اصلی معماری بومی لافت بپردازد تا بتوان بـرای باززنـدهسـازی بافتهای بومی مشابه آن از این راهکارها بهره جست.

مراحل پیدایش، شکلگیری و توسعه سکونت

بندر لافت در شمال غربی جزیره قشم و در پیشآمدگی خشکیهای جزیره در طول جغرافیـایی 55 درجـه و 5 دقیقه شرقی و عرض 26 درجه و 54 دقیقه شمالی واقع شده است. لافت در شرق جنگل دریـایی حـرا واقع شده است و به لحاظ تقسیمات سیاسی یکی از مراکز جمعیتی دهستان سلخ در شهرسـتان قـشم در استان هرمزگان به شمار میآید. این بندرتقریباً در نقطه میانی ساحل شمالی جزیره قـرار دارد و فاصـله آن تا مرکز شهرستان یا شهر قـشم حـدود 60 کیلـومتر اسـت. ایـن در حـالی اسـت کـه دماغـه لافـت در

7 کیلومتری بندر لافت واقع است، و با بندر پل در سـاحل سـرزمین اصـلی تنهـا 2 کیلـومتر فاصـله دارد.

موقعیت بندر لافت در دماغـه شـمالی جزیـره قـشم، در نزدیـکتـرین فاصـله بـا سـاحل اصـلی ایـران، و عمق کم آب در این نقطه، از زمانهای بسیار دور برای این بنـدر شـرایط و ویژگـیهـایی را ایجـاد کـرده است؛ به گونهای کهاحتمالاً اولین ارتباطات و رفتوآمدها به جزیره قشم از همین نقطه شکل گرفته است و یکــی از دلایــل ایجـاد بنـدر لافــت همـین مزیــت جغرافیــایی بــوده اســت (جـودت، 1350، (69 (شـکل (1 (همایون، 1380، .(121 به هر روی، روستای لافت به دلیل موقعیت استراتژیک آن، در طول تاریخ همـواره دارای اهمیت بوده است.

شکل .1 بندر لافت در جزیره قشم

منبع:لاصطهغ کئ؟پپن ـ تاریخ دسترسی: 1389/9/4

شرایط زیستی در جزیره قشم و مجتمع زیستی لافت

با مطالعه بافت و نحوه توسعه مناطق گرمسیری، این واقعیت آشکار میگردد که اقلیم یاد شده بـه میـزان زیادی در شکل و ترکیب بافت آن مؤثر است. بنابراین توجه به مشخصات اقلیمی در هنگام بازشناسی در جهت ارائه طرحهای مناسب و هماهنگ با اقلیم، دارای اهمیت فراوانی است. در جزیره قشم، به سبب آنکـه در مجاورت دریاست، رطوبت هوا بسیار زیاد است ولی به علت قلت بارندگی، فاقد پوشش نبـاتی متـراکم است و بهجز نخلستانها و کشتزارهای محدود اهالی، اکثر قسمتهای منطقه بهطور کلی کـشتناشـدنی و بیآب و علف است. با این حال در برخی از مناطق، تکدرختهایکُنار و کهور نیز مشاهده میشود. لافت از لحاظ تقسیمات اقلیمی تابستانی ایران در منطقه خیلی گرم و مرطوب، و از نظر تقـسیمات زمـستانی در منطقه گرم و مرطوب قرار گرفته است. هوای پررطوبت و شرجی جزیره قشم، ماههای انـدکی از سـال را برای غیربومیها تحملپذیر کرده است. بیشینه دمای مطلق 46 و کمینه آن D (صـفر) درجـه سـانتیگـراد است؛ همچنین سالانه درجه حرارت 26 درجه سانتیگراد و میانگینهای روزانه بیشینه و کمینه به ترتیـب
33 و 18 درجه سانتیگراد هستند (سعیدی، 1380، .(59 بر همین اساس خـصوصیات آبوهـوایی جزیـره قشم را میتوان بدین گونه شرح داد که میزان ریـزش بـاران سـالیانه بـسیار انـدک و اغلـب بارنـدگی در فصول پاییز وخصوصاً زمستان است. رطوبت هوای بسیار زیاد در تمام فصول سال، هوای بسیار گـرم و مرطوب در تابستان و هوای معتدل در زمستان، اختلاف کم درجه حرارت بین شب و روز، شور بـودن آبهای زیرزمینی در اکثر مناطق و پوشش بسیار کم گیاهی از دیگر ویژگیهای آن است. لازم به توضیح است که شرایط معیشت در روستاهایی که فاقد آب شیرین هستند بـسیار مـشکل اسـت و اهـالی فقـط بـه دامداری مختصر و گاه نیز ماهیگیری اکتفا میکنند و خرید آب شیرین میتواند هزینه اضافی بـر اقتـصاد ناتوان روستا تحمیل کند. باید اذعان داشت که تنهـا بـا بهـره گیـری از عوامـل اقلیمـی، تـأمین آسـایش در فصول گرم در این منطقه بـسیار مـشکل اسـت و در اغلـب مـوارد آسـایش فقـط در پنـاه هـوای خنـک و فرحبخش کولر گازی مقدور است. ولی به هر تقدیر با اسـتفاده از سـایه، کـوران هـوا، مـصالح مناسـب و جهت مناسب بنا، میتوان شرایط زیستی را به شرایط آسایش انسان نزدیکتر ساخت.

راهکارهای معماری بومی روستا در پاسخ به نیازهای اقلیمی

با توجه به دستهبندی ارائه شده برای خرداقلیم مورد بررسی، تدابیر معماری و شهرسازی میبایـست در جهت مقابله با عوامل منفی طبیعی در این دستهبندی مراعات گردد. خـصوصیات ایـن خـرداقلیم بـه طـور عمده عبارتاند از شدت میزان حرارت هوا و طولانی شدن فصل گرما و شدت رطوبت و وزش بادهای پر گرد و غبار، که در طرحهای معماری و شهرسازی می بایست با رعایت موارد زیر مورد توجه قرار بگیـرد

(زندهدل، 1998، :(36

شهرسازی و معماری نامه ; سواحل زیستی هایمجتمع ساختبوم بازشناخت

45

شهرسازی و معماری نامه 89 تابستان و بهار | چهار شماره | هنر دانشگاه دوفصلنامه

46

– دوری جستن از تابش خورشید (ایجاد سایه)؛

– حفاظت مجموعه در مقابل بادهای گرم و نامناسب؛ و

– کاهش درجه حرارت محیط با اتخاذ تمهیدات شهرسازی و معماری.

از طرفی بهترین روش برای مقابله با شرایط سخت آب وهوایی در این منطقه، ایجاد سایه و استفاده از جریان باد است. این مطلب برای ساکنان محل و کسانی که بـه ایـن منـاطق در ایـام گـرم سـال مـسافرت کردهاند، امری مشهود و مسلم است. در حالیکه در تابستان راه رفتن در سطح شهر در زیر تابش آفتـاب بسیار مشکل و توأم با تعرق شدید پوست بدن و در بعضی از موارد گرمازدگی است، با استفاده از سایه کنار دیوارهای بلند با راحتی نسبی میتوان به رفت و آمـد پرداخـت. بنـابراین ایجـاد سـایه و اسـتفاده از جریان هوا، دو عامل بسیار مهم و تعیینکننده در بافت و فرم بنا برای آسایش انـسان بـه شـمار مـیآینـد

(یغمایی، 1352، .(76

شکل .2 دید کلی روستا

منبع:پایگاه اینترنتی عپطحغهططسطأپصپطکحwwwََگژصصلا ـ تاریخ دسترسی: 1388/11/5

بررسی ساختار بافت و نظام های استقرار روستا

بافت روستاهای ساحلی قشم حالتی بینابینی در مقایسه با بافـت بـاز در سـواحل جنـوبی دریـای خـزر و بافت بسته مناطق مرکزی ایران دارند. بدین نحو امکان جریان یافتن هوا در سطح روستا میسر می گردد و در عین حال از سایه بناهای مجاور فضاها واحیانـاً گیاهـان موجـود در ایـن فـضاها بـه منظـور کـاهش حرارت استفاده میشود. بدین ترتیب مشخصات بافت روستایی لافت را میتوان به این صورت بیان کرد:

الـف ـ بافـت نیمـهمتـراکم مرکـزی؛ ب ـ بافـت حاشـیه ای نـسبتاً بـاز؛ ج ـ فـضاهای نیمـهمحـصور؛ و د ـ جهتگیری بافت رو به دریا. در مورد نظامهای استقرار روستا میتوان گفـت کـه علـت ایـن اسـتقرار، امتداد ساحل و منابع آب آشامیدنی است که چگونگی آن بدین شرح زیر است: روستاهای جزیره اغلب در نظامی خطی در جوار دریا و در امتداد ساحل، شکل گرفتهاند. علت این نظام، دسترسی مستقیم به دریـا و راههای دریایی است (شکل (2؛ لذا یک حلقه راه ارتباطی همانند کمربندی دورتـادور جزیـره را فـرا گرفتـه است. البته در قسمت مرکزی جزیره قشم نیز روستاهای متعددی وجود دارند که علـت ایـن امـر، بـهرغـم ناهمجواری با دریا، وجود منابع آب آشامیدنی است. بهمنظور دسترسی این چند روستا و نیـز دسترسـی مرکزی به تمام روستاهای حاشیه جزیره، یک راه اصـلی در میانـه جزیـره احـداث شـده اسـت (شـکل (3 (ثروتی، 1378، .(89

شکل .3 الف و ب: معبر اصلی منتهی به بافت روستا ( تصویر راست) و نمونه معابر فرعی منشعب از آن (تصویر چپ) ، بندر لافت

منبع: نگارندگان ـ تاریخ برداشت تصاویر: 1380 و 1387

بافت مجتمع زیستی لافت

با توجه به وضع کالبدی روستا، بافت روستا را می توان به 3 بخش مختلف تقسیم کرد:

الف. بافت قدیمی و اصلی: قسمت قدیمی روستا شامل هسته اولیه در بخش مرکزی ساخت و سازهای فعلی است و در حد فاصل دریا و تپه های اطراف چاههای آب شکل گرفته است. این بافت به طـول تقریبـی یک کیلومتر و عرض متوسط 170 متر در چند مسیر اصلی به موازات امتداد سـاحل واقـع اسـت. مـساجد این بافت 4) مسجد از 7 مسجد لافت) در عمل محلههایی را در طول بافت تعریف کردهاند. این محلـههـا بـه مرکزیت مساجد شکل گرفته اند. در عین حال، بافت قدیمی روستا یکپارچه و پیوسته است.

ب. ساختوسازهای قسمت جنوب شرقی روستا: این ساختوسازها به صـورت پراکنـده و بـا تـراکم ساختمانی و جمعیتی اندک، در دامنه تپهها و زمینهای مسطح اطراف، با فاصله از دریا شکل گرفتهاند، که این خود موجب جهتدهی توسعه اصلی روستا شده و شکلگیری آن به تدریج و بـهطـور پیوسـته انجـام گرفته است (شکل .(4 در داخل تپه مرکزی و حدفاصل این ساختوسازها و بافـت قـدیم روسـتا، خـدمات آموزشی، بهداشتی، درمانی و تأسیسات و تجهیزات لافت به وجود آمده است.

پ. ساختوسازهای بخش شمالی: در سطحی محدودتر و با پراکندگی بیشتر در مقایسه بـا سـاخت و سازهای جنوب شرقی و در شیب تندتر تپهماهورها شکل گرفته اند (تلذ ,کلکذ ,کککع).

شکل .4 (الف و ب) دید از درون و از دریا به بافت روستایی بندر لافت و گسترش آن در امتدادهای موازی با ساحل دریا

منبع: نگارندگان ـ تاریخ برداشت تصاویر: 1387 و 1380

شهرسازی و معماری نامه ; سواحل زیستی هایمجتمع ساختبوم بازشناخت

47

شهرسازی و معماری نامه 89 تابستان و بهار | چهار شماره | هنر دانشگاه دوفصلنامه

48

تأثیر اقلیم بر شکل گیری فرم بناها

در این کناره اکثر ساختمانها نیمهدرونگرا هستند و اتاقها در اطراف یک حیاط مرکزی قرار دارند. فـرق عمده این ساختمانهای حیاط مرکزی با بناهای مشابه در مناطق فلات مرکزی ایران در ایـن اسـت کـه بـا وجود آنکه این ساختمانها درونگرا هـستند، ولـی ارتبـاط آنهـا بـا فـضای خـارجکـاملاً بـسته نیـست و پنجرههای بلند و مرتفع و ایوانهای وسیع رو به فـضای کوچـه و یـا میـدان در طبقـات دوم وخـصوصاً سوم ساختمان دارند. دلیل این امر آن است که بهمنظور استفاده از تهویه دوطرفه در داخل اتاق و کاستن از شدت گرما، هوادهی موردنظر با باز کردن پنجرههای رو به حیاط از یـک طـرف، و پنجـرههـای رو بـه کوچه از طرف دیگر صورت میگیرد (پورجعفر، 1374، .(198 همچنین هنگام عصر و غروب کـه از شـدت آفتاب کاسته میشود، اهالی در ایوانهای خارجی رو به دریا مینشینند و از جریان بادی که بـین دریـا و ساحل وجود دارد بهره میبرند. ایوان در این منطقه از سایر نواحی ایران بزرگتر است و فـضای بـسیار مهمی در ساختمان محسوب مـی شـود. در فـصول گـرم کـه مـدت آن حـدود نیمـی از سـال اسـت، اغلـب فعالیتهای روزمره در داخل ایوان انجام میشود، زیرا هم تهویه در آن به خوبی صورت میگیـرد و هـم اینکه ایران در سایه قرار داردغالباً. در دورتادور حیاط مرکزی و همچنین در یک و یا دو سمت خارج بنا، ایوانهای وسیع و مرتفع وجود دارد (،ز ,ذتتل ,طئپzzهططب). وجـود بادگیرهـای بـزرگ و چهـارگوش، از عناصر ویژه معماری این دیار است که در انتقال نسیم خنک به داخل اتاقها نقش دارد و فرم خاصـی بـه بافت این مجموعه مسکونی میبخشد. خصوصیات کلی فـرم بنـا را در ایـن منـاطق مـیتـوان در شـکل 5

ارزیابی کرد:

شکل .5 خصوصیات کلی فرم بنا در لافت

منبع: نگارندگان

ارتفاع اتاقها نیز در این منطقه بیش از دیگر مناطق اقلیمی ایران است و ارتفاع آن گاه به چهـار متـر و یا بیشتر میرسد. دلیل این امر آن است که گرمای هوا در فضای داخل صعود میکنـد و در نتیجـه دمـای

هوا در ارتفاع پایینتر اتاق کاهش مییابد و با وجود پنجرههای زیرسقف در دو طـرف اتـاق، هـوای گـرم تهویه میشود. در این مناطق به دلیل مجاورت با دریا و بـالا بـودن سـطح آب هـای زیرزمینـی و رطوبـت بسیار زیاد، زیرزمین احداث نمیشود و طبقه همکف نیـز بیـشتر جنبـه خـدماتی دارد و آشـپزخانه، انبـار آذوقه واحیاناً انبار کالا در این طبقه واقعاند و طبقات اول و دوم بیشتر جنبه مسکونی دارند. مزیت دیگـر طبقات فوقانی، این است که کوران هوا در این طبقات بهتر انجام میشود و از لحاظ محرمیت، پنجـرههـای فوقانی از دید عابران در کوچهها محفوظاند. در این سواحل، احداث طاقهای قوسـی رایـج نیـست و اکثـر قریب به اتفاق ساختانها دارای بامهای مسطحاند. در فصول گرم در شبهنگام، به دلیل خنکی نسبی هـوا بر روی بام و تابش حرارت از زمین و بام گرم به آسماننسبتاً سرد، اهـالی بـر روی بـام مـیخوابنـد و جانپناه اطراف بام اغلب مشبک است تا ساکنان بر روی بام از دید اطراف محفوظ باشند و در عـین حـال از کوران هوا بر روی بام استفاده کنند.

در اینجا لازم به ذکر است که به لحاظ تبادل تجاری بـین بنـادر ایـن سـواحل بـا کـشورهای عربـی و هندوسـتان، تزئینـات سـاختمان و فـرم قـوس هــا و بازشـوهای ســاختمان، شـباهت بـسیار زیــادی بــا ساختمانهای شبهجزیره عربستان و هندوستان دارد. قوسهای نیمهدایره بالای بازشوها در این سواحل، به قوسهای رایج در عربستان و هندوستان شباهت دارند و با قـوسهـای سـاختمانهـای فـلات مرکـزی ایران که به صورت جناغی هستند، متفاوتاند (همایون، 1380، .(54 همچنین در اطراف بیـشتر بلـوکهـای ساختمانی (مسکونی)، فضای رها شده باریکی وجـود دارد کـه از آن بـرای حرکـت جریـان هـوا، حرکـت سیلابها و نیز باز کردن پنجره استفاده میشود (شکل .(6